W tym emocjonalnie napiętym czasie kluczową rolę odgrywają rodzice i opiekunowie. Z jednej strony chcą zapewnić dziecku jak najlepsze warunki do nauki i rozwoju, z drugiej – łatwo wpaść w pułapkę nadmiernych oczekiwań czy nieświadomego wywierania presji. Pojawia się więc pytanie, jak najlepiej zatroszczyć się o wsparcie dla maturzysty?
Zrozumienie emocji dziecka
Rok maturalny to dla wielu młodych osób jeden z najbardziej stresujących okresów w życiu. Matura postrzegana jest jako „przepustka do dorosłości” – od jej wyniku zależy często kierunek dalszej edukacji, poczucie własnej wartości, a nawet spełnienie oczekiwań rodziny i otoczenia. To wszystko wywołuje szereg intensywnych emocji, z którymi nie każdy maturzysta potrafi sobie poradzić samodzielnie.
Jakie emocje towarzyszą maturzystom?
- Lęk i niepokój – obawa przed porażką, niewiedza, co przyniesie przyszłość, presja społeczna.
- Poczucie przytłoczenia – ogrom materiału do opanowania, nadmiar zadań, wieloetapowe przygotowania.
- Złość i frustracja – z powodu zmęczenia, niezrozumienia ze strony dorosłych, braku efektów mimo wysiłku.
- Poczucie osamotnienia – nawet w otoczeniu wspierającej rodziny, młodzież często ma wrażenie, że „nikt tego nie rozumie”.
Rodzic, który rozumie emocjonalne tło matury jest w stanie trafniej i delikatniej reagować na potrzeby dziecka. Zamiast narzucać własne pomysły, potrafi słuchać i obserwować. Dla młodego człowieka to bardzo ważne – świadomość, że jego emocje są ważne, niebagatelizowane, daje poczucie bezpieczeństwa.
W tym okresie stresu dziecko potrzebuje przestrzeni, w której może:
- być sobą bez masek, nawet jeśli oznacza to łzy, złość czy ciszę,
- zrzucić emocjonalny ciężar bez obawy o ocenę,
- znaleźć wsparcie, a nie kolejnego wymagającego nauczyciela.
Rodzic nie musi mieć wszystkich odpowiedzi ani znać programu nauczania. Najcenniejszym wsparciem jest obecność, zrozumienie i brak oceniania.
Przygotowanie do matury a presja
Wielu rodziców chce jak najlepiej dla swojego dziecka, wymaga dobrych ocen, kontroluje postępy w nauce, czy zapewnia kursy maturalne – to naturalne. Niestety, w trosce o przyszłość maturzysty łatwo przekroczyć cienką granicę między wsparciem a presją. Rodzic może mieć najlepsze intencje, ale jeśli nieświadomie stawia zbyt wysokie wymagania, porównuje dziecko z innymi lub sugeruje, że „od tej matury zależy całe życie” – może wywołać odwrotny efekt: stres, bunt lub wycofanie.
Źródła presji:
- Rodzice i bliscy – ich oczekiwania, obawy i przekonania często mają największy wpływ. Komentarze typu „tylko dobre wyniki dają sukces”, „nie zawiedź nas”, „w twoim wieku miałem już indeks” mogą działać demotywująco.
- Szkoła i nauczyciele – niektórzy uczniowie czują się oceniani wyłącznie przez pryzmat wyników. Nadmierne testowanie i nacisk na wyniki również pogłębiają napięcie.
- Społeczeństwo i media – kult sukcesu, rankingi szkół, presja dostania się na studia, oczekiwanie „natychmiastowej dorosłości” – to wszystko wpływa na młodych ludzi.
Jak rozpoznać, że dziecko odczuwa zbyt dużą presję?
Zwróć uwagę na następujące sygnały:
- Częste bóle głowy, brzucha, problemy ze snem.
- Płaczliwość, rozdrażnienie, zamykanie się w sobie.
- Ucieczka od nauki (prokrastynacja) lub przeciwnie – nadmierna ambicja i perfekcjonizm.
- Wypowiedzi typu: „Nigdy nie dam rady”, „I tak zawiodę wszystkich”.
Co robić zamiast tego?
- Okazuj zainteresowanie bez oceniania.
- Stawiaj pytania otwarte, np. „Jak się czujesz z przygotowaniami?”, „Czy mogę ci w czymś pomóc?”.
- Pokazuj, że kochasz i wspierasz niezależnie od wyników.
- Wspieraj autonomię dziecka w planowaniu nauki – daj przestrzeń i zaufanie.
Wsparcie dla maturzysty – jak pomóc dziecku?
Wspieranie dziecka w roku maturalnym to coś znacznie więcej niż oferowanie pomocy w nauce czy przypominanie o terminach egzaminów. To przede wszystkim budowanie relacji opartej na zaufaniu, szacunku i uważności. Każdy młody człowiek, stojący przed wyzwaniem, jakim jest matura, potrzebuje nie tylko ciszy do nauki, ale przede wszystkim obecności kogoś, kto go rozumie i nie ocenia. W tym szczególnym czasie warto zadbać o trzy główne obszary wsparcia: komunikację, komfortowe środowisko oraz pomoc emocjonalną.
Podstawą jest rozmowa, ale nie taka z rodzaju „czy już się nauczyłeś?”. Chodzi o prawdziwą, pełną uważności komunikację, która pozwala dziecku czuć się bezpiecznie. Warto zrezygnować z tonu rozliczającego na rzecz spokojnego, otwartego dialogu.
Równie ważne jest stworzenie dziecku warunków, w których będzie mogło skupić się na nauce, ale i odpocząć. Nie chodzi o to, by zamienić dom w bibliotekę, lecz o pewną delikatność i zrozumienie. Cisza, ograniczenie niepotrzebnych rozproszeń, a także codzienna troska o rutynę – to wszystko wpływa na komfort psychiczny młodego człowieka.
Jednym z najistotniejszych, a jednocześnie najtrudniejszych elementów wsparcia, jest reagowanie na emocje dziecka. Rok maturalny to czas ogromnych napięć. Nawet jeśli z zewnątrz wydaje się, że wszystko jest pod kontrolą, wewnętrznie młody człowiek może przeżywać ogromny stres. Warto pozwolić mu na przeżywanie emocji, nie umniejszać ich i nie próbować ich bagatelizować.
Motywowanie do nauki bez presji
Wsparcie dla maturzysty wymaga od rodziców mobilizacji, ale i wrażliwości. Kluczowym wyzwaniem staje się umiejętność motywowania dziecka w sposób wspierający, a nie przytłaczający. To możliwe – trzeba jednak świadomie dobierać słowa, ton i formę wsparcia.
Warto szukać sposobów na budowanie motywacji opartej na zaufaniu i wspieraniu, a nie na wymaganiach i nieustannym przypominaniu o stawce.
Pierwszym krokiem do wspierającej motywacji jest szczera rozmowa o celach dziecka – nie naszych. Zamiast podpowiadać, co powinno wybrać, lepiej zapytać: „Co cię naprawdę interesuje?” albo „Jak wyobrażasz sobie siebie za kilka lat?”. Takie pytania otwierają przestrzeń do refleksji, ale też pokazują, że naprawdę słuchamy i szanujemy jego perspektywę. Nawet jeśli jego plany odbiegają od naszych wyobrażeń, ważne jest, by okazać zrozumienie i nie projektować na dziecko własnych niespełnionych ambicji.
Niezwykle cennym wsparciem jest także przekazywanie wiary w możliwości dziecka. Budowanie wewnętrznej motywacji, opartej na poczuciu wartości, działa długofalowo i daje siłę również poza szkolnymi murami.
Nie można też zapominać o znaczeniu odpoczynku i równowagi. Matura to maraton, nie sprint. Jeśli dziecko potrzebuje dnia wolnego, żeby odreagować, zrelaksować się czy po prostu pospać dłużej – to nie porażka, lecz zdrowa reakcja organizmu.
Wsparcie dla maturzysty – podsumowanie
Rok maturalny to wyjątkowy czas – pełen wyzwań, napięcia i oczekiwań, zarówno dla uczniów, jak i ich rodziców. Wspieranie dziecka w tym okresie wymaga wyważonego podejścia – opartego na empatii, zaufaniu i uważności. Zamiast wywierać presję, warto stworzyć bezpieczną przestrzeń, w której młody człowiek będzie mógł rozwijać się i podejmować decyzje z poczuciem sprawczości.
Dobre wsparcie to nie kontrola, lecz obecność. To rozmowy bez oceniania, motywacja bez porównań i zrozumienie bez warunków. Czasem najcenniejszym gestem jest odpuszczenie – pozwolenie dziecku na odpoczynek, popełnianie błędów i szukanie własnej drogi. Właśnie wtedy młody człowiek może poczuć, że naprawdę wierzymy w jego możliwości – nie tylko jako ucznia, ale jako dojrzałą osobę gotową na dorosłość.